همه آزمایش‌ها نیاز به آمادگی قبلی ندارند، اما انجام بیشتر آزمایش‌ها نیازمند رعایت نکاتی است که اگر به خوبی مراعات شوند موجب رسیدن به نتایج درست آزمایشگاهی می‌شوند. معمولا پرسشی که بیش از دیگر سؤالات از سوی بیماران مطرح می‌شود، مسئله ناشتایی است. بدیهی است که ابتدا باید معنای دقیق ناشتا بودن را بدانیم.
آزمایش هایی که برای انجام آنها باید الزاما ناشتا باشید.
لازمه انجام این آزمایش‌ها، ناشتا بودن بیمار است. منظور دقیق از «ناشتایی» در ادامه همین مطلب آمده‌است.
| آزمایش ACTH * ناشتایی از نیمه شب |
| آزمایش آلکالین فسفاتاز Alkaline Phosphatase (ALP) |
| آزمایش α۱-Acid Glycoprotein (AGP) |
| آزمایش غربالگری اسیدهای آمینه خون Amino Acids * برای شیرخواران ۴ ساعت ناشتایی، کودکان و بزرگسالان ۱۲ ساعت |
| آزمایش اسکوربیک اسید Ascorbic Acid |
| آزمایش کلسیتونین Calcitonin |
| آزمایش سرولوپلاسمین Ceruloplasmin |
| آزمایش قند خون ناشتا (FBS) |
| آزمایش فولیک اسید Folic Acid |
| آزمایش گلوکاگون Glucaton |
| آزمایش کلسترول LDL و HDL |
| آزمایش آهن Iron |
| آزمایش تحمل لاکتوز Lactose Tolerance |
| آزمایش لپتین Leptin * 12 ساعت ناشتایی |
| آزمایش لیپاز Lipase |
| آزمایش هورمون پاراتیروئید Parathyroid Hormone (PTH) * نوشیدن آب مانعی ندارد |
| آزمایش شیلینگ یا تست کوبالامین Schilling |
| آزمایش ترانس‌تیرتین Transthyretin |
| آزمایش تری‌گلیسرید Triglycerides |
| آزمایش Vitamin A |
آزمایش هایی که برای انجام آنها باید ترجیحا ناشتا باشید.
پیش از انجام این آزمایش‌ها، توصیه می‌شود ناشتا باشید. منظور دقیق از «ناشتایی» در ادامه همین مطلب آمده‌است.
| آزمایش اسید فسفاتاز Acid Phosphatase |
| آزمایش α۱-Antitrypsin |
| آزمایش آمیلاز Amylase |
| آزمایش آندروستندیون Androstenedione |
| آزمایش آپولیپوپروتئین آ ApoA-I |
| آزمایش آپولیپوپروتئین Apolipoprotein B-100 |
| آزمایش کلسیم Calcium |
| آزمایش کلسترول Cholesterol |
| آزمایش کوبالامین Cobalamin |
| آزمایش سی پپتید C-Peptide |
| آزمایش جذب آنتی‌بادی‌های فلوئورسنت ترپونمال FTA-ABS |
| آزمایش تحمل گلوکز خوراکی Glucose Tolerance Test (GGT) |
| آزمایش هموسیستئین Homocysteine |
| آزمایش IGF-1 |
| آزمایش انسولین Insulin |
| آزمایش ۵-Nucleotidase (5NT) |
| آزمایش اسمولاریته Osmolality, Calculated |
| آزمایش فسفر Phosphorus |
| آزمایش پروستات PSA |
ناشتا بودن برای آزمایش به چه معناست؟
به طور کلی منظور از «ناشتایی» این است که:
- نباید طی ۱۲ ساعت پیش از انجام آزمایش غذا بخورید.
- نباید طی ۱۲ ساعت پیش از آزمایش، مایعات بنوشید (خوردن آب طبق رژیم عادتی هر شخص اشکالی ندارد).
- نباید طی ۱۲ ساعت قبل از آزمایش آدامس بجوید.
- نباید از شکلات‌های مختلف، مینت (ترکیبات نعناع‌دار)، شربت‌های سینه یا قرص‌های نرم‌کننده گلو استفاده کنید.
پس اگر آزمایشی که پزشک شما درخواست کرده نیاز به ناشتایی دارد:
- می‌توانید در طول ۱۲ ساعت پیش از انجام آزمایش، آب بنوشید.
- باید داروهایی را که پزشک اجازه قطع مصرف آنها را صادر نکرده، مثل گذشته مصرف کنید، اما آزمایشگاه را از مصرف آنها آگاه سازید.
- می‌توانید طی ۱۲ ساعت پیش از آزمایش، دندان‌هایتان را مسواک بزنید.
نکته مهم دیگر، آگاه بودن آزمایشگاه از سوابق دارویی و بیماری شماست؛ در صورتی که بیماری خاصی دارید یا داروی به‌خصوصی مصرف می‌کنید حتما آزمایشگاه را مطلع کنید.
دستورالعمل قند خون 2 ساعت پس از صرف غذا چگونه است؟
- شب قبل از آزمایش حداقل ۸ ساعت ناشتا باشید و در طی ناشتایی از خوردن چای و قهوه پرهیز کنید.
- پس از اینکه نمونه خون ناشتا از شما گرفته شد، صبحانه معمولی که هر روز می‌خورید را میل کنید.
- وقتی اولین لقمه صبحانه را خوردید، ساعت را یادداشت کنید. نمونه‌گیری دقیقاً ۲ ساعت پس از ساعت مذکور انجام می‌پذیرد.
- حتی‌الامکان صبحانه را در آزمایشگاه صرف کنید و تا زمان انجام آزمایش در آزمایشگاه منتظر بمانید.
- قبل از انجام آزمایش (در طی مدت ناشتایی شب قبل) و در طی دو ساعت بعد سیگار نکشید.
- در طول آزمایش (در طی دو ساعت) از ورزش و پیاده‌روی خودداری کنید.
- در طی این دو ساعت از خوردن هر نوع خوردنی و آشامیدنی (آب در حد متعارف اشکالی ندارد) خودداری نمایید.
- آزمایش را حتما قبل از ساعت ۱۰ صبح شروع کنید و از انجام آن در ساعات دیرتر اجتناب کنید.
- آزمایش قند ناشتا و دو ساعت پس از غذا را در یک روز انجام دهید.
دستورالعمل آزمایش ۲ ساعته تحمل قند خون (۲hOGTT)
- شب قبل از آزمایش حداقل ۸ ساعت ناشتا باشید.
- ابتدا یک نمونه خون جهت تعیین قند خون ناشتا از شما گرفته شده و سپس به ازای هر کیلوگرم وزن بدن، ۷۵/۱ گرم (حداکثر ۷۵ گرم) قند به شما داده می‌شود تا میل کنید.
- توجه داشته باشید که نباید هیچ ماده‌ای برای بهتر شدن طعم محلول قند به آن اضافه کنید. فقط می‌توان مقداری آبلیمو به آن اضافه نمود تا طعم آن قابل‌تحمل باشد. محلول قندی تهیه‌شده را در طی مدت ۵ دقیقه به آرامی بنوشید.
- دقیقاً دو ساعت پس از شروع مصرف محلول قند، نمونه خون از شما گرفته می‌شود.
- مواردی که در ۵ بند آخر دستورالعمل قند خون دو ساعت پس از غذا آمده است را در مورد این آزمایش نیز رعایت فرمائید.
آزمایش خون PSA - پروستات خوش خیم و بدخیم
انجام این آزمایش از اواسط دهه چهارم زندگی به‌طور منظم و سالانه حداقل یکبار به آقایان توصیه می‌شود. برای انجام این آزمایش:
- در صورتی‌که اخیراً معاینه پروستات شده اید، آزمایش را حداقل یک هفته به تعویق بیندازید.
- حداقل باید ۴۸ ساعت از آخرین انزال (مقاربت یا دفع منی به هر نحو) گذشته باشد.
- در صورتی که اخیراً از پروستات سونوگرافی کرده‌اید، جواب آن را به مسئول آزمایشگاه نشان دهید.
آمادگی های آزمایش های هورمونی
آزمایش هورمون‌های تیروئید
هر چند آزمایش هورمون‌های تیروئید نیاز به رعایت محدودیت مصرف غذا و مایعات ندارد، اما به‌علت اثری که افزایش چربی‌های خون بر نتایج آزمایش‌های تیروئید دارد، حداقل ۳ ساعت قبل از آزمایش، غذا نخورید. در صورت مصرف دارو حتماً باید با پزشک مربوطه در مورد قطع یا ادامه مصرف آنها گفتگو نمائید و آزمایشگاه را از این موضوع مطلع سازید.
آزمایش پرولاکتین
پرولاکتین از هیپوفیز در مغز ترشح می‌شود و نوعی هورمون است که در طی دوره حاملگی و شیردهی، ۱۰ تا ۲۰ برابر افزایش می‌یابد. انجام این آزمایش در اختلالات هورمونی از جمله به هم خوردن نظم عادت ماهیانه در خانم‌ها و نیز بیماران مشکوک به تومور هیپوفیز کمک‌کننده است. پیش از انجام این آزمایش بیماران باید نکات زیر را رعایت کنند:
- باید حداقل ۲ ساعت و حداکثر ۳ ساعت بعد از بیدار شدن از خواب، نمونه خون بدهید. نمونه‌هایی که زودتر از این زمان تهیه شوند افزایش ناشی از خواب را نشان خواهند داد.
- شب قبل از آزمایش، لباس گشاد و راحت بپوشید و از پوشیدن لباس‌های تنگ خصوصا در ناحیه سینه و پستان‌ها اجتناب نمایید.
- معاینه و نیز تحریک پستان‌ها طی ۲۴ ساعت قبل، موجب اشتباه در نتیجه آزمایش می‌شود.
- از نزدیکی و تماس جنسی در شب قبل از آزمایش خودداری کنید.
- طی ۱۲ ساعت قبل از انجام آزمایش از ورزش و فعالیت‌های شدید بدنی خودداری نموده و مصرف قرص‌های ضد بارداری، کلروپرومازین و متیل‌دوپا را پس از مشورت با پزشک معالج قطع نمایید.
- استرس در زمان انجام آزمایش خصوصاً در طی ۳۰ دقیقه پیش از آن، موجب نتایج اشتباه می‌شود. لذا سعی کنید استرس خود را در زمان آزمایش به حداقل برسانید.
آمادگی برای سایر آزمایشات
- آزمایش قند خون ناشتا را پس از ۸ ساعت ناشتایی انجام دهید. توجه داشته باشید که این مدت ناشتایی باید در طی شب باشد.
- آزمایش تری‌گیلیسیرید حداقل نیاز به ۱۲ ساعت ناشتایی دارد.
- برای انجام آزمایش نیتروژن اوره خون (BUN)، ۴-۸ ساعت ناشتایی کافی است؛ به‌علاوه باید حداقل از ۲ یا ۳ روز پیش از انجام آزمایش، از مصرف غذاهای حاوی گوشت زیاد خودداری نمایید. انجام این آزمایش در کنار آزمایش کراتینین اطلاعات دقیق‌تری از نحوه عملکرد کلیه‌ها در اختیار پزشک معالج قرار خواهد داد.
- انجام آزمایش اسید اوریک و اوره خون نیاز به حداقل ۸ ساعت ناشتایی دارد.
- آزمون تعیین عیار پادتن ضد میکروب هلیکوباکتر پیلوری که یکی از عوامل مهم مولد ورم و زخم‌های معده است نیاز به آمادگی خاصی ندارد، اما بهتر است که شبِ قبل از آزمایش غذای چرب مصرف نکنید زیرا افزایش چربی خون می‌تواند نتیجه آزمایش را مخدوش کند.
مرکز پشتیبانی
هنوز به کمک نیاز داری؟
سوالات متداول
راهنمای نمونه گیری
نمونه‌های دریافتی ممکن است نمونه ادرار، نمونه مدفوع، مایع منی، و یا نمونه خلط باشد که در ادامه، چگونگی تهیه نمونه قابل آزمایش برای هر یک از این موارد تشریح شده است.
چگونگی جمع آوری نمونه ادرار برای خانم ها و آقایان
نمونه ادرار برای تشخیص انواع عفونت‌های دستگاه ادراری و اثبات وجود برخی از مواد و سلول‌ها از جمله قند، پروتئین، خون، گلبول‌های سفید و گلبول‌های قرمز تحت بررسی قرار گرفته و در صورت لزوم کشت داده می‌شود.
بهترین نمونه برای تشخیص عفونت‌های ادراری، نخستین نمونه ادرار صبحگاهی است. اگر نمونه ادرار در زمان جمع‌آوری آلوده شود، نتایج آزمایش ادرار و کشت آن -خصوصاً از نظر تشخیص عفونت‌ها- دچار اشکال خواهد شد. لذا در جمع‌آوری ادرار تمیز برای کشت و آزمایش کامل ادرار، نکات زیر باید رعایت شود:
راهنمای بانوان
- پیش از انجام آزمایش از نوشیدن مقادیر زیاد آب و سایر مایعات اجتناب کنید.
- دست‌های خود را کاملا با آب و صابون شسته و به‌خوبی با دستمال کاغذی خشک کنید.
- درب ظرف ادرار را با احتیاط باز کنید؛ بدون آن که دست شما با سطح داخلی ظرف یا درب آن تماس پیدا کند.
- با یک دست، چین‌های پوستی دستگاه تناسلی را از هم باز کرده و با دستمال یکبار مصرف اطراف مقعد و پیش‌آبراه را از جلو به عقب تمیز کنید. این کار را دو بار و هر بار با یک دستمال جدید تکرار کنید.
- پس از اینکه جریان ادرار شروع شد، قسمت اولیه ادرار (چند قطره اول) را دور ریخته و بقیه ادرار را با حجم ۳۰ میلی‌لیتر (حداقل نصف ظرف) جمع کنید. توجه داشته باشید که ظرف مذکور به‌هیچ‌وجه با پوست اطراف ناحیه تناسلی تماس پیدا نکند. درب ظرف نمونه را بسته و آن را به آزمایشگاه تحویل دهید.
راهنمای آقایان
- پیش از انجام آزمایش از نوشیدن بیش از حد مایعات اجتناب نمائید.
- دست‌های خود را کاملا با آب و صابون شسته و به خوبی با دستمال کاغذی خشک کنید.
- درب ظرف ادرار را با احتیاط باز کنید بدون آن که دست‌های شما با سطح داخلی ظرف یا درب آن تماس پیدا کند.
- سر آلت را با دستمال مرطوب یکبار مصرف دو بار و هر بار با استفاده از یک دستمال جدید تمیز کنید.
- مراقب باشید که سر آلت به سطح داخلی ظرف نخورد.
- مقدار کمی از قسمت اول ادرار (چند قطره اول) را به داخل توالت تخلیه کرده و حدود ۳۰ میلی‌متر (نصف ظرف نمونه) از آن را جمع کنید.
- درب ظرف نمونه را بسته و آن را تحویل آزمایشگاه دهید.
نمونه‌گیری ادرار در منزل
همیشه بهتر است نمونه ادرار در آزمایشگاه تهیه شود؛ اما در صورتی که نمونه ادرار در منزل تهیه می‌شود، این نکات را مد نظر قرار دهید:
- حتماً پس از جمع‌آوری ادرار باید آن را در طبقه پائین درب یخچال بگذارید.
- نمونه ادرار را تقریباً تا ۱۲ ساعت پس از جمع‌آوری می‌توان در یخچال نگهداری نمود.
- در زمان انتقال نمونه ادرار به آزمایشگاه، آن را در کنار یخ قرار دهید.
دستورالعمل جمع‌آوری ادرار ۲۴ ساعته
نمونه ادرار ۲۴ ساعته برای تشخیص بسیاری از بیماری‌ها، مخصوصاً بیماری‌های کلیوی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نمونه باید دقیقاً طی ۲۴ ساعت جمع‌آوری گردد. به همین منظور، گالن‌هایی از سوی آزمایشگاه در اختیار شما قرار می‌گیرد که برخی از آنها حاوی مواد نگهدارنده مایع یا جامد است. نکته مهم این است که نباید تحت هیچ شرایطی این مواد را خالی کرده یا آنها را بو کنید.
ضمناً رعایت موارد ذیل ضروری است:
- برای جمع‌آوری ادرار ۲۴ ساعته، هیچگاه از ظروفی غیر از ظرف‌هایی که آزمایشگاه در اختیار شما قرار می‌دهد استفاده نکنید.
- در صورت امکان ادرار را مستقیماً داخل گالن نریزید و از ظرف‌های استریل ادرار برای این کار استفاده کنید.
- در ابتدای جمع‌آوری نمونه، دفع ادرار را انجام داده و آن را دور بریزید. زمان را دقیقاً یادداشت کنید (مثلا ساعت ۷ صبح).
- به مدت یک شبانه روز (۲۴ ساعت) یعنی تا ساعت ۷ صبح فردا، تمامی نوبت‌های دفع ادرار را در ظرف مخصوص جمع‌آوری کنید.
- در طول جمع‌آوری ادرار باید ظرف جمع‌آوری دور از دسترس کودکان و در جای خنک (ترجیحاً در یخچال) نگهداری شده و بلافاصله پس از اتمام کار به آزمایشگاه تحویل داده شود.
- آخرین نوبت دفع ادرار باید رأس همان ساعتی که جمع‌آوری ادرار شروع شده بود انجام شود و در ظرف مخصوص جمع‌آوری نمونه ریخته شود.
چگونگی جمع آوری نمونه مدفوع
رایج‌ترین کاربرد آزمایش مدفوع در تشخیص انواع مختلف انگل‌های بیماری‌زا در روده است. افرادی که تحت آزمایش مدفوع قرار می‌گیرند، باید برای مدت ۷ تا ۱۰ روز پیش از انجام این آزمایش از درمان با روغن کرچک یا روغن‌های معدنی، بیسموت، منیزیم، ترکیبات ضداسهال، تنقیه با باریوم و مصرف آنتی بیوتیک‌ها خودداری نمایند.
بهتر است این آزمایش در سه نوبت انجام شود. نمونه مدفوع باید مستقیماً در ظرفی که از طرف آزمایشگاه در اختیار بیمار قرار می‌گیرد جمع‌آوری شود. اگر بیمار بستری است، نمونه را در یک ظرف خشک جمع‌آوری نموده و سپس با استفاده از چوب مخصوص (آبسلانگ)، نمونه را به ظرف برچسب دار منتقل نمایید.
نمونه مدفوع نباید با آب یا ادرار آلوده شود، زیرا ادرار می‌تواند برخی از انگل‌های فعال را از بین ببرد. بیماران باید نمونه جمع‌آوری شده را خصوصاً در موارد اسهال مشکوک به اسهال خونی بلافاصله به آزمایشگاه تحویل دهند. اگر انجام آزمایش حداکثر تا ۳۰ دقیقه پس از جمع‌آوری نمونه امکان‌پذیر نباشد، لازم است نمونه در یخچال قرار داده شود.
آزمایش بررسی خون مخفی در مدفوع
گاهی اوقات خونریزی‌های مختصری در بخش‌های مختلف دستگاه گوارش اتفاق می‌افتد که به علت کم بودن با چشم دیده نمی‌شود و باید با روش‌های آزمایشگاهی تشخیص داده شود. بهتر است این آزمایش در سه نوبت انجام شود.
برای انجام این آزمایش باید نکات زیر رعایت شود:
- ۴۸-۷۲ ساعت پیش از آزمایش و در طی دوره جمع‌آوری نمونه مدفوع، از خوردن گوشت سفید، گوشت قرمز، ماهی، شلغم، و تربچه خودداری نمایید.
- مصرف قرص‌های آهن و فرفولیک، کپسول هماتینیک و ففول، ایندومتاسین، کلشیسین، آسپیرین، بروفن، کورتون‌ها و ویتامین C باید ۴۸ ساعت پیش از انجام آزمایش قطع شود. در صورت داشتن سابقه خونریزی از لثه، ۴۸ ساعت پیش از انجام آزمایش از کشیدن نخ و مسواک زدن خودداری نمایید.
- نمونه باید سریعاً به آزمایشگاه تحویل داده شود.
- نمونه مدفوع نباید با ادرار یا سایر مواد آلوده شود.
چگونگی جمع آوری نمونه منی
آزمایش بر روی مایع منی برای تشخیص علت نازایی در مردان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- نمونه ترجیحاً باید در آزمایشگاه گرفته شود و در غیر این صورت باید آن را در مدت کمتر از نیم یا یک ساعت به آزمایشگاه تحویل داد. در هنگام تحویل نمونه به آزمایشگاه زمان دقیق جمع‌آوری آن را به مسئول پذیرش اعلام کنید.
- نمونه باید پس از ۳ تا ۵ روز پرهیز از نزدیکی یا انزال تهیه شود و نمونه‌هایی که پیش از ۲ روز یا پس از ۷ روز از آخرین نزدیکی جمع‌آوری می‌شود برای انجام آزمایش مناسب نیست.
- وجود تب در طی سه روز پیش از انجام آزمایش، نتیجه را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بهترین نمونه منی، نمونه‌ای است که از طریق تحریک مصنوعی تهیه شده و در ظرف مخصوصی که از طرف آزمایشگاه در اختیار شما قرار داده شده، جمع‌آوری شود.
- نمونه تهیه شده توسط کاندوم برای آزمایش مناسب نیست.
- باید دقت شود که تمام نمونه منی در ظرف مخصوص ریخته شود زیرا در غیر این صورت باعث به دست آمدن نتیجه غیرواقعی خواهد شد.
- قبل از ریختن نمونه به داخل ظرف بهتر است با در دست گرفتن ظرف، دمای آن را به ۳۷ درجه سانتی‌گراد (درجه حرارت بدن) برسانید.
- نمونه مایع منی که از زمان جمع‌آوری آن بیش از نیم یا یک ساعت گذشته باشد، فاقد ارزش تشخیصی است.
- از قرار دادن نمونه در حرارت‌های کمتر از ۳۰-۳۷ درجه و بالاتر از ۴۰ درجه سانتی‌گراد خودداری نموده و سعی کنید تا زمان تحویل نمونه به آزمایشگاه، آن را در دمای نزدیک به حرارت بدن نگهداری کنید.
آزمایش مایع منی بعد از بستن لوله‌ها در مردان (وازکتومی)
انجام آزمایش منی در این افراد مانند آزمایش معمولی منی است، با این تفاوت که:
- این آزمایش باید حداقل دو ماه بعد از بستن لوله‌ها انجام شود.
- در طی ۲۴ ساعت پیش از انجام آزمایش، نباید نزدیکی صورت پذیرد یا مایع منی به هر علت دفع شود.
- در صورتی که نمونه در خارج از آزمایشگاه تهیه شده است، باید هر چه سریع‌تر به آزمایشگاه منتقل شود.
چگونگی جمع آوری نمونه خلط
این آزمایش به تشخیص میکروب‌های مولد عفونت، از جمله میکروب سل در دستگاه تنفسی کمک می‌کند. در برخی از موارد ضرورت دارد که با نظر پزشک معالج، نمونه حداقل در سه صبح متوالی جمع‌آوری شود.
- شب پیش از جمع‌آوری نمونه خلط، مایعات فراوان بنوشید.
- نمونه را حتماً صبح جمع‌آوری کنید.
- درست پیش از جمع‌آوری نمونه، دندان‌هایتان را مسواک کرده و با آب قرقره کنید تا تعداد میکروب‌های آلوده‌کننده محوطه حلق و دهان کاهش یابد.
- سه بار نفس عمیق بکشید و سپس با یک سرفه عمیق، خلط موجود در مجاری تنفسی تان را خارج کنید. توجه داشته باشید که خلط متفاوت از بزاق است و نمونه بزاق برای کشت ارزشی ندارد. حداقل میزان نمونه خلط باید به اندازه یک قاشق چایخوری باشد.
- نمونه خلط را پس از جمع‌آوری بلافاصله به آزمایشگاه ارسال کنید.
0 +
بیماران راضی
0 +
خدمات مختلف
0 +
انواع تحقیق
0 %
بیماران سالم
اطلاعات همکاران
طب خانواده یکی از زمینه های بسیار مورد نیاز در زمینه ارائه خدمات درمانی در اروپا است.
اخبار و بروزرسانی ها
طب خانواده یکی از زمینه های بسیار مورد نیاز در زمینه ارائه خدمات درمانی در اروپا است.
مستندات
طب خانواده یکی از زمینه های بسیار مورد نیاز در زمینه ارائه خدمات درمانی در اروپا است.