همه چیز درباره کلسترول
کلسترول ( Cholesterol )
کلسترول نوعی هورمون استروئیدی است که وجود آن ضروری است. کلسترول برای ساختن غشای سلولها، تولید هورمون ها و اسیدهای صفراوی لازم است.
بخشی از کلسترول بدن به صورت ذرات پیچیده ای به نام “لیپوپروتئین” در جریان خون گردش می کند. لیپوپروتئین ها شامل دو گروه HDL ( High Density ) با دانسیته بالا و LDL ( Low Density ) با دانسیته پایین هستند.
HDL (HDL_C): ترکیباتی متشکل از لیپید (چربی) و پروتئین هستند که کلسترول اضافی را از دیواره ی رگهای خونی دور می کنند.
LDL (LDL_C): ترکیباتی متشکل از لیپید و پروتئین هستند که کلسترول را در بافت ها و ارگان های مختلف بدن رسوب می دهند.
آزمایش کلسترول تام ( Total Cholesterol ): مقدار کل کلسترول خون را که در اتصال با پروتئین ها است یعنی مقدار کل لیپوپروتئین های (HDL_C & LDL_C ) خون را اندازه گیری می کند. تست گلسترول معمولا به همراه آزمایش تری گلیسرید ( Triglycerides ) ، HDL_C ، LDL_C انجام می شود. به مجموعه ی این آزمایشات پانل لیپید یا چربی ( Lipid Profile ) گفته می شود.
علل عمده افزایش کلسترول عبارتند از:
- اختلالات متابولیکی مادرزادی که شخص را مستعد افزایش کلسترول می کند.
- مصرف مواد غذایی حاوی کلسترول بالا، چربی های اشباع شده ( Saturated Fats ) و چربی های ترانس ( Trans Fats )
- ابتلا به بیماری دیابت
- بالا بودن فشار خون
- کشیدن سیگار
- بارداری: کلسترول در دوره ی بارداری کمی افزایش نشان می دهد. به همین دلیل برای اطمینان از صحت نتایج به دست آمده، آزمایش کلسترول باید حداقل 6 هفته پس از خاتمه بارداری تکرار شود.
- مصرف دارو: مصرف استروئیدهای آنابولیک، بتابلوکرها، اپی نفرین، قرص های ضد بارداری، ویتامین دی، می تواند باعث افزایش سطح کلسترول شود.
علایم افزایش کلسترول:
کلسترول اضافه می تواند به شکل پلاک ( Plaque ) روی دیواره ی داخلی رگ ها رسوب کند. پلاک ها دیواره رگ ها را تنگ نموده، منجر به سختی جدار عروق” تصلب شریان” ( Artherosclerosis ) شده و در نهایت ممکن است سبب انسداد عروق خونی شوند. وجود پلاک در دیواره ی رگ ها می تواند باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی_عروقی یا حمله ی قلبی شود.
علل عمده کاهش کلسترول عبارتند از:
- بیماری های حاد، بلافاصله پس از وقوع حمله ی قلبی
- استرس ( پس از عمل جراحی، حادثه ی رانندگی، و سایر عوامل استرس زا)
افت موقتی: کلسترول ممکن است به طور گذرا و موقتی دچار افت شود. برای حصول اطمینان از صحت نتیجه ی به دست آمده ( در صورت ابتلای شخص به بیماری های حاد) باید آزمایش کلسترول حداقل 6 هفته پس از پایان دوره ی بیماری مجددا تکرار شود.
- کاهش کلسترول به پایین تر از 100 میلی گرم/ دسی لیتر ( mg/dl ) معمولا در سوء تغذیه، بیماری های کبدی، و سرطان ها مشاهده می شود. هرچند شواهدی دال براینکه سطح پایین کلسترول در ایجاد این بیماری ها نقش داشته باشد، وجود ندارد.
تری گلیسرید ( Triglycerides ) :
این تست مقدار تری گلیسرید موجود در خون را اندازه گیری می کند. تری گلیسرید، نوعی چربی است که منبع انرژی برای بدن به حساب می آید. قسمت عمده مولکول های تری گلیسرید، در بافت های چربی و بخشی از آن برای تامین انرژی مورد نیاز بدن در جریان خون وجود دارد. کمی پس از خوردن غذا سطح تری گلیسرید درخون افزایش می یابد.
از آنجا که بدن انرژی مازاد بر نیاز خد را به چربی تبدیل کرده و آن را ذخیره می نماید، تری گلیسریدها از طریق جریان خون برای ذخیره شده به بافت چربی منتقل می شوند. در بین وعده های غذایی، تری گلیسریدها از محل ذیره شده در بافت های چربی در جریان خون آزده شده و به عنوان منبع انرژی توسط بدن مورد استفاده قرار می گیرند. بیش تر تری گلیسریدها به صورت لیپوپروتئین های بسیار کم چگال ( Very Low Density LP) به نام VLDL در خون حمل می شوند.
علل عمده افزایش تری گلیسریدها عبارتند از:
- عدم تحرک
- اضافه وزن
- کشیدن سیگار
- مصرف الکل
- دیابت
- بیماری کلیوی
- کم کاری تیروئید
- فاکتورهای ژنتیکی