آزمایش پرولاکتین Prolactin

هدف از انجام این آزمایش اندازه گیری مقدار پرولاکتین خون است . پرولاکتین هورمونی است که توسط بخش قدامی غده هیپوفیز تولید می شود .به طور طبیعی در مردان و زنان غیرباردار این هورمون به مقدار کم وجود دارد .وظیفه اصلی پرولاکتین تحریک تولید شیر بعد از زایمان است .

سطح پرولاکتین در طول دوره بارداری و پس از زایمان بالاست .

یکی از شایع ترین علت های افزایش پرولاکتین وجود تومورهای تولید کننده پرولاکتین به نام پرولاکتینوما در غده هیپوفیز است این تومور شایع ترین تومور هیپوفیز است که هم در مردان و هم در زنان ایجاد می شود .

سایر علل افزایش پرولاکتین :

• بی اشتهایی عصبی
• بیماریها و اختلالات هیپوتالاموس
• کم کاری تیرویید
• بیماری کلیوی
• تخمدان پلی کیستیک
• استرس

کاهش پرولاکتین می تواند نشانه وجود یک اختلال عمومی مانند کم کاری غده هیپوفیز باشد .

شرایط انجام آزمایش پرولاکتین :

1. زمان مناسب برای انجام آزمایش:
   • بهترین زمان نمونه‌گیری صبح زود، حدود ۳ تا ۴ ساعت پس از بیدار شدن است. سطح پرولاکتین در صبح بالاتر است و به‌تدریج در طول روز کاهش می‌یابد.
2. ناشتا بودن (در برخی موارد):
   • ناشتا بودن الزامی نیست، ولی برخی آزمایشگاه‌ها ترجیح می‌دهند که فرد ۸ تا ۱۲ ساعت ناشتا باشد، چون تغذیه می‌تواند روی سطح هورمون‌ها اثر بگذارد.
3. پرهیز از استرس:
   • استرس می‌تواند باعث افزایش سطح پرولاکتین شود. حداقل ۳۰ دقیقه قبل از آزمایش باید در محیطی آرام استراحت کنید.
4. فعالیت جنسی:
   • حداقل ۲۴ ساعت قبل از آزمایش باید از فعالیت جنسی خودداری شود، چون تحریک جنسی یا ارگاسم باعث افزایش پرولاکتین می‌شود.
5. ورزش سنگین:
   • از ۲۴ ساعت قبل از آزمایش از انجام ورزش یا فعالیت فیزیکی شدید خودداری شود.
6. پرهیز از معاینه یا تحریک پستان:
   • لمس یا تحریک پستان می‌تواند سطح پرولاکتین را افزایش دهد. بهتر است حداقل یک روز پیش از آزمایش از این موارد پرهیز شود.
7. داروها:
   • حتماً پزشک یا آزمایشگاه را از داروهایی که مصرف می‌کنید مطلع کنید. برخی داروها مثل:
     • آنتی‌سایکوتیک‌ها
     • داروهای ضدافسردگی
     • ضد تهوع‌ها (مثل متوکلوپرامید)
     • داروهای ضد فشار خون
     • و حتی قرص‌های ضدبارداری
       می‌توانند سطح پرولاکتین را تحت تأثیر قرار دهند.

• ناشتایی به مدت ۱۲ ساعت
• استرس و فعالیت فیزیکی می تواند در نتیجه آزمایش تاثیر بگذارد .

علائم پرولاکتین بالا در زنان :

• سردردهای بی دلیل
• اختلال بینایی
• ترشح شیر از پستان در غیر از زمان شیردهی
• آکنه
• رشد غیرطبیعی موهای صورت و بدن
• نامنظمی سیکل قاعدگی

علائم پرولاکتین بالا در مردان:

• سردردهای بی دلیل
• اختلال بینایی
• کاهش میل جنسی
• ناباروری
• اختلال نعوظ
• ریزش غیرطبیعی موهای صورت و بدن

موارد استفاده آزمایش پرولاکتین

• تشخیص علل ناباروری: در زنان و مردان.
• بررسی اختلالات قاعدگی: در زنان، سطح بالای پرولاکتین ممکن است باعث قطع یا نامنظم شدن قاعدگی شود.
• تشخیص تومورهای هیپوفیز: مثل پرولاکتینوما (نوعی تومور غیرسرطانی غده هیپوفیز که باعث افزایش ترشح پرولاکتین می‌شود).
• بررسی علل کاهش میل جنسی: یا مشکلات مرتبط با تولید هورمون‌های جنسی در مردان و زنان.
• بررسی ترشح غیر طبیعی شیر: در زنانی که باردار نیستند یا شیردهی نمی‌کنند.

سطح نرمال پرولاکتین چقدر است

• زنان غیرباردار: ۴ تا ۲۳ نانوگرم در میلی‌لیتر
• زنان باردار: ۳۴ تا ۳۸۶ نانوگرم در میلی‌لیتر
• مردان: ۳ تا ۱۵ نانوگرم در میلی‌لیتر

سطوح بالای پرولاکتین ممکن است به مشکلاتی نظیر پرولاکتینوما، اختلالات تیروئید، یا مصرف برخی داروها مربوط باشد.

برای تفسیر نتایج این آزمایش و درک بهتر شرایط، باید با پزشک مشورت کنید.