تفسیر آزمایش Amylase آمیلاز
نام آزمایش: آمیلاز ( Amylase, Amy )
چرا و چه موقع آزمایش انجام می شود؟
- تشخیص و مانیتور کردن التهاب و سایر بیماری های پانکراس
- وجود علایم مشکوک به بیماری پانکراس
نمونه مناسب:
- خون سیاهرگی (سرم)
- ادرار 24 ساعته و مایع صفاقی ( pretoneal fluid )
آمادگی برای انجام آزمایش:
رعایت شرایط خاصی لازم نیست.
هدف از انجام آزمایش:
آمیلاز آنزیمی است که توسط بافت های مختلف ساخته می شود و از نظر ساختمانی از چند نوع ایزو آنزیم مختلف تشکیل شده است. آمیلاز پی (P) عمدتاً در پانکراس و آمیلاز اس (S) عمدتاً در غدد بزاقی تولید می شود. آمیلاز یکی از آنزیم هایی است که در پانکراس تولید می شود و در هضم کربوهیدرات ها نقش دارد. آمیلاز از مجرای پانکراس به داخل اثنی عشر ترشح شده و به هضم کربوهیدرات های غذایی در اثنی عشر کمک می کند. آمیلاز توسط برخی دیگر از ارگان ها، به ویژه غدد بزاقی نیز تولید می شود.
تفسیر نتیجه آزمایش:
آزمایش آمیلاز خون و ادرار معمولاً همراه با آزمایش لیپاز برای بررسی و مانیتور کردن التهاب حاد و مزمن پانکراس به کار می رود. علایم التهاب پانکراس عبارتند از: درد شکم شدید یا درد در ناحیه پشت، تب، بی اشتهایی، تهوع.
اختلال کلیه می تواند منجر به کاهش پاکسازی آمیلاز از طریق کلیه شده و باعث افزایش مقدار آمیلاز در خون شود. در این مورد، بررسی کلیرانس کراتینین به ارزیابی عملکرد کلیه ها کمک خواهد کرد.
آزمایش آمیلاز برای بررسی سرطان هایی که پانکراس را درگیر می کنند و نیز پس از خارج کردن سنگ کیسه صفرا کاربرد دارد.
در التهاب حاد پانکراس، آمیلاز در عرض 72-12 ساعت تا چند برابر مقدار طبیعی خود افزایش می یابد. پس از رفع عامل بیماری، آمیلاز ظرف چند روز به حد طبیعی خود باز خواهد گشت.
در التهاب مزمن پانکراس، معمولاً آمیلاز در ابتدا افزایش یافته و با پیشرفت بیماری به تدریج کاهش می یابد.
در انسداد مجرای پانکراس و سرطان پانکراس نیز آمیلاز افزایش می یابد. در التهاب حاد پانکراس انسداد و انفارکتوس روده، میزان آمیلاز در مایع صفاقی افزایش می یابد.
کاهش آمیلاز در فرد مبتلا به علایم التهاب پانکراس، نشان دهنده ی آسیب شدید پانکراس و از بین رفتن سلول های سازنده ی آمیلاز می باشد.
پایین بودن سطح آمیلاز در ادرار در حالی که آمیلاز خون افزایش یافته، ممکن است به دلیل وجود ماکرومولکول آمیلاز (macroamylase ) در خون باشد. ماکرومولکول آمیلاز یک کمپلکس آمیلاز است که در خون تجمع می یابد. در پانکراتیت حاد افزایش آمیلاز معمولاً با افزایش لیپاز همراه است.
پانکراتیت مزمن اغلب با اعتیاد به الکل همراه است. آسیب پانکراس، انسداد مجرای پانکراس و نیز اختلال ژنتیکی مانند فیبروز کیستیک ( Cystic fibrosis ) نیز می تواند منجر به پانکراتیت مزمن شود.
شرایط دیگری که با افزایش آمیلاز خون و ادرار همراهند، عبارتند از:
حمله حاد کیسه صفرا، سرطان تخمدان، سرطان ریه، حاملگی داخل لوله فالوپ، آپاندیسیت حاد، دیابت، کتواسیدوز، اوریون، انسداد روده، سوراخ شدن زخم معده، مصرف بعضی داروها ( آسپرین، درها، قرص های ضد بارداری، کورتیکواستروئید، اندومتاسین، اتیل الکل، مخدرها ( کدئین، مورفین)